نادعلی بای کارشناس و تحلیلگر بازار انرژی در گفتگو با خبرنگاراقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: ابلاغیه اتحادیه اروپایی، ساختارهای سه گانه تحریم صنعت پتروشیمی ایران در حوزه هایی همچون صادرات محصولات پتروشیمی ایران، فاینانس و تأمین مالی ایجاد واحدهای پتروشیمی، دانش فنی و تجهیزات و کاتالیست‌ها تا ماه ژانویه لغو خواهد شد.

این کارشناس و تحلیلگر بازار انرژی تصریح کرد: این در حالیست که به دنبال توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در ژنو در نوامبر ۲۰۱۳، صادرات فرآورده های پتروشیمی و پلیمری ایران به اتحادیه اروپایی آزاد شد که با از سرگیری صادرات سالانه ۲ تا ۲٫۵ میلیارد دلار درآمد جدید حاصل می شود چراکه تا پیش از افزایش تحریم‌های بین‌المللی، ۱۰ تا ۱۴ درصدِ محصولات پتروشیمی به اروپا صادر می شد و از این محل سالانه ۲ تا ۲٫۵ میلیارد دلار درآمدنصیب کشور می شد.

بای ادامه داد: ایران به منظور صادرات فرآورده های پتروشیمی به اتحادیه اروپایی به منظور رقابت با رقبای سنتی همچون سابیک عربستان سعودی علاوه بر قیمت‌های منطقی موفق به کسب نظام نامه ریچ شده بود.

وی یادآور شد:در دوران تحریم صادرات محصولات پتروشیمی ایران به اروپا صفر نشد، اما به دلیل محدودیتهای بیمه‌ای، مشکلات نقل و انتقال ارز و تامین کشتی، صدور فرآورده های پتروشیمی به اروپا با کاهش قابل توجه ای روبرو بود.

مدیر مرکز مطالعات بین المللی و راهبردی انرژی نپتا (مبران NCEISS ) در مورد پیشینه تحریم صنعت پتروشیمی ایران توسط ایالات متحده و اتحادیه اروپایی نیز گفت: تحریم صنعت پتروشیمی توسط وزارت خزانه داری آمریکا در ۳۱ می ۲۰۱۳ ،دستور اجرایی شماره ۱۳۶۲۸ اعمال تحریم‌های جدید کنگره علیه ایران توسط باراک اوباما، در ۹ اکتبر ۲۰۱۲ ، دستور اجرایی شماره ۱۳۶۲۲ توسط اوباما در ۳۱ جولای ۲۰۱۲ ،دستور اجرایی ۱۳۵۹۰ نوامبر ۲۰۱۱، لایحه شماره ۱۹۰۵ کنگره آمریکا و تحریم‌‌ فرآورده‌های پتروشیمی ایران در ۱ آگوست ۲۰۱۲ و تصمیم شورای اروپا مبنی بر مصوبه۲۰۱۲٫۳۵( CFSP)که در تاریخ ۲۳ ژانویه ۲۰۱۲ به تصویب رسید پتروشیمی ایران را مورد تحریم قرار داد.

وی اضافه کرد: حذف ۱۴‌غول پتروشیمی و پلیمری ایران از لیست سیاه تحریم‌های وزارت خزانه داری آمریکا و اتحادیه اروپایی در ژانویه ۲۰۱۴ آغاز شد. در دوران تحریم نام برخی از شرکت‌های بزرگ پتروشیمی ایران همچون شرکت‌های پتروشیمی بندرامام، پتروشیمی بوعلی، مبین، نوری، پارس، شهید تندگویان، شازند، تبریز، جم، قائد بصیر، آریا ساسول و ‌متانول مرجان و و شرکت پتروشیمی صدف عسلویه در لیست تحریم وزارت خزانه داری آمریکا قرار داشت. از این رو همزمان با اجرای توافق ژنو در ژانویه ۲۰۱۴ و تعلیق برخی از محدودیت‌ها و تحریم‌های صنعت پتروشیمی همچون آزادسازی کامل صادرات پتروشیمی ایران به کشورهای عضو اتحادیه اروپا، دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (OFAC) نام ۱۴ شرکت بزرگ پتروشیمی ایران را از لیست تحریم‌ها خارج کرد. با اینحال برخی دیگر از این محصولات از قبیل کیسه‌های پلاستیکی و لاستیک خودرو همچنان تحت تحریم مانده بودند و معامله با ایران کماکان برای شهروندان ایالات متحده و شرکت‌های متعلق به آمریکا ممنوع بوده است.

چشم انداز پتروشیمی ایران

بای افزود: بر اساس دستور العمل و گزینه‌های اجرایی تحریم پتروشیمی که هنوز به طور کامل به قانون تبدیل نشده می‌توانند با تصمیم دولت آمریکا لغو یا متمم بخورند.

وی اضافه کرد: تحریم سرمایه گذاری، شامل مشارکت در سرمایه گذاری های مشترک، کالاها، خدمات، اطلاعات، فناوری و دانش و کمک فنی برای بخش های نفت، گاز و پتروشیمی، تحریم خرید، تحصیل، فروش، حمل و نقل یا بازاریابی نفت، فرآورده های پتروشیمی و گاز طبیعی از ایران، تحریم صادرات، فروش یا عرضه فرآورده های نفتی تصفیه شده و فرآورده های پتروشیمی به ایران، تحریم خدمات وابسته برای هریک از دسته تحریم ها از جمله طرحهایی هستند که شاید لغو یا با متمم شان اجرا شود.

لازم به ذکر است که بر اساس ابلاغیه اتحادیه اروپا، تحریم های مربوط به واردات فرآورده های پتروشیمی ایران، صادرات تجهیزات کلیدی بخش های نفت، گاز و پتروشیمی، تحریم های مربوط به سرمایه گذاری در بخش های نفت، گاز و پتروشیمی، تحریم ها مرتبط با خدمات وابسته برداشته خواهند شد.

ایران رقیب جدید خود را جدی بگیرد

وی در مورد تاثیر شیل گس و تاثیر آن بر صنعت پتروشیمی ایران گفت: هم اکنون خاورمیانه و آسیا کانون رشد تقاضا و ظرفیت محصولات پتروشیمی جهان بوده است و آمریکای شمالی نیز در حال تبدیل شدن به رقیب جدی در این زمینه است. انقلاب تولید گاز از ذخایر نامتعارف در آمریکا باعث شده تا شرکتهای پتروشیمی این کشور با دسترسی به گاز ارزان بتوانند در رقابت با شرکتهای پتروشیمی اروپایی پیروز شوند.

وی تصریح کرد: همزمان با افزایش تولید گاز از ذخایر نامتعارف و افزایش تولید محصولات پتروشیمی آمریکا تا ۳ سال آینده، صنایع پتروشیمی ایران برای مقابله با سونامی ورود پتروشیمی‌های ارزان قیمت آمریکایی به بازار اجرای تاکتیکهای جدید را در دستور کار قرار دهد.

حجم‌ذخایر ایران بیش از ۳۳ تریلیون مترمکعب است

بای تاکید کرد: در حال حاضر هر چند ایران با در اختیار داشتن بیش از ۳۳ تریلیون متر مکعب ذخایر قابل برداشت گاز طبیعی عنوان بزرگترین دارنده ذخایر متعارف گاز جهان را یدک می‌کشد اما دستیابی ایالات متحده به فناوری استخراج و پالایش ذخایر نامتعارف نفت و گاز به ویژه شیل گس به مهمترین پاشنه آشیل کشورهای صاحب صنعت گاز و پتروشیمی جهان همچون ایران، روسیه و قطر تبدیل شده است.

وی تصریح کرد: ورود گازهای نامتعارف آمریکایی به بازار گاز از یک سو، قیمت‌های جهانی را تحت تاثیر قرار داده و موجی از شادمانی را در بین کشورهای بزرگ مصرف کننده گاز همچون کشورهای شرق آسیا و اتحادیه اروپا ایجاد کرده است و در طرف مقابل حاشیه سود اقتصادی صادرکنندگان گاز را به شدت تهدید می‌کند. اما تولید گاز از شیل گس‌ها تا سال ۲۰۱۷ صادرکنندگان بزرگ محصولات پلیمری و پتروشیمی جهان را هم به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.

گزارشهای رسمی منتشر شده نشان می‌دهد از ابتدای سال ۲۰۱۳ تاکنون با افزایش ظرفیت مازاد تولید اتان آمریکا بیش از ۱۵ میلیارد دلار در صنایع پتروشیمی این کشور به منظور تولید اتیلن سرمایه‌گذاری شده است، همچنین با افزایش ظرفیت سازی تولید اتیلن آمریکا به حدود ۳۶ میلیون تن در سال ۲۰۱۳ هم معادل ۸ میلیارد دلار در صنایع پتروشیمی، شیمیایی و تولید انواع محصولات پلیمری و پلی اتیلن این کشور سرمایه‌گذاری شده است.