سعید نمکی از ابتدای شیوع کرونا تاکنون اظهارات متعددی داشته که همگی به مذاق اصولگرایان شیرین آمده. مثلا سخنان او علیه نحوه مدیریت کرونا در آمریکا و کشور‌های اروپایی با ادبیاتی که معمولا اصولگرایان از آن استفاده می‌کنند بار‌ها آن‌ها را سر ذوق آورده بود. در یکی از این اظهارنظر ها، نمکی روز ۴ اردیبهشت در واکنش به اظهارات وزیر بهداشت آمریکا برای کمک به ایران نوشت: «حاضریم به مردم گرفتار آمریکا برای نجات از درماندگی دولتشان برای برون رفت از شرایط سهمگین کنونی کمک کنیم.»

نمکی

بردیا دانش / سرویس سیاسی «انتخاب»: با استعفای معاون تحقیقات وزیر بهداشت و نامه بی پرده او خطاب به سعید نمکی، وزیر بهداشت، که در نوع خود کم سابقه بود، موجی از واکنش‌ها در محافل پزشکی و سیاسی کشور به راه افتاده است.

انتقاد‌های ملک زاده، معاون مستعفی وزارت بهداشت چند بعد داشت که از اظهارات نمکی درباره مسیر تحقیقات پزشکی کشور آغاز می‌شد و با انتقادات بسیار تند از او در نحوه مدیریت بحران کرونا ادامه می‌یافت.

به نظر می‌رسد مشابه این انتقاد‌ها را بسیاری از مقام‌های پزشکی کشور و متخصصان این حوزه نیز از مدت‌ها قبل به سعید نمکی داشته اند، اما نامه معاون وزیر، جانی دوباره به انتقاد‌ها بخشید و آن را جدی‌تر از قبل کرد.

به عنوان نمونه، مصطفی معین، رییس شورای عالی نظام پزشکی پس از این ماجراها، از عملکرد وزیر بهداشت انتقاد کرده و با صراحت گفته «اخلاق و رفتار و تدبیر مدیریتی آقای وزیر، یکی از علل اصلی تداوم امواج مهیب کرونا و کشتار گسترده کادر‌های پزشکی، پرستاری و عموم ملت» بوده است.

کشف احمدی نژاد؟

از بعد سیاسی نیز، اصولگرایان به تدریج در حال صف کشیدن پشت سعید نمکی و حمایت از او در مقابل معاون مستعفی وزارتخانه هستند؛ در این میان دسته‌ای از اصولگرایان پا را فراتر نهاده و حرف از یک خیانت را به میان آورده اند. استناد آن‌ها به اظهارات اخیر محمود احمدی نژاد یک روز پیش از کناره گیری ملک زاده است که مدعی شده بود: یکی از مسئولان وزارت بهداشت در ازای گرفتن پول، امکان آزمایش برخی دارو‌ها را در تحقیقات سازمان بهداشت جهانی روی ۳۵۰۰ نفر از ایران فراهم کرده؛ در حالی که در کل دنیا فقط ۸۰۰۰ نفر حاضر به این آزمایش‌ها شده‌اند.

حالا اصولگرایان این اظهارات را دست گرفته اند و مدعی شده اند که بعد از «افشاگری احمدی‌نژاد»، «موج استعفا در وزارت بهداشت» به راه افتاده. این ادعا سه وجه دارد. اول اینکه منظور اصولگرایان از «موج استعفا»، به جز کناره گیری ملک زاده، استعفای علی نوبخت است. اما این استعفای حتی با ادعای اصولگرایان هم همخوانی ندارد. چراکه نوبخت فقط ۴ روز بود که از سوی نمکی به عنوان «نایب‌رییس و دبیر شورای مشورتی بیماری کرونا» منصوب شده بود و از طرفی، سمت او نیز ارتباطی با حوزه مورد ادعا یعنی «تحقیقات» وزارت بهداشت نداشت.

وجه دیگر ادعا، برجسته سازی نام محمود احمدی نژاد به عنوان «افشاگر» این ماجراست. این در حالی است که آنچه احمدی نژاد گفته بود یک ماه پیش هم از سوی برخی مطرح شده بود و در واقع رییس دولت‌های نهم و دهم هیچ کشف ادعایی جدیدی انجام نداده بود که بتوان گفت پس از اظهارات او، معاون وزیر بهداشت استعفا داده.

وجه سوم این است که از قضا، در همان زمانی که این ادعا مطرح شده بود، خود ملک زاده به آن پاسخ داده بود و اتفاقا بر اساس پاسخ او، ادعای مطرح شده – که احمدی نژاد نیز عینا همان را تکرار کرد – حتی در آمار و ارقام نیز اشتباه بوده. ملک زاده روز ۶ آبان – یعنی ۲۳ روز قبل از آنکه احمدی نژاد به زعم اصولگرا‌ها دست به افشاگری بزند – در پاسخ به این شائبه که «وزارت بهداشت از بیماران کرونایی کشور به‌عنوان موش آزمایشگاهی در یک تحقیق بین‌المللی درباره میزان اثرگذاری دارو‌های پیشنهادی استفاده کرده است» گفت: «این سخن دروغ است؛ ما ۳۵۰۰ نفر را در این مطالعه شرکت دادیم این در حالی است که در کشوری مانند انگلیس مطالعه مشابهی با ۱۲ هزار نفر انجام شده است؛ ثانیاً این دارو‌ها دارو‌هایی هستند که مردم قبلاً نیز استفاده می‌کردند و ما فقط این ۳۵۰۰ نفر را دقیق چک کردیم.»

کرونا و طب سنتی

از زمان آغاز بحران کرونا تاکنون بار‌ها و بار‌ها افرادی مدعی طب اسلامی و نیز طب سنتی ادعا کرده اند که دارو‌های موردنظر آن‌ها بیماری کرونا را درمان می‌کند. گستره این دارو‌های ادعایی از روغن بنفشه تا ادرار شتر را شامل می‌شد. به جز این موارد پرحاشیه، برخی متخصصان البته تاثیر شماری از دیگر دارو‌های گیاهی را رد نمی‌کنند، اما از نظر آنها، این اثرگذاری باید در آزمایشگاه‌ها و به روش‌های علمی، تایید شوند نه اینکه صرفا ادعایی درباره آن مطرح شود.

به نظر می‌رسد یکی از دلایل استعفای ملک زاده آن است که او معتقد است وزیر بهداشت بدون در نظر گرفتن تاییدیه‌های علمی به این باور‌های خرافی پروبال داده و باعث تضعیف پزشکی نوین و قدرت آن در ارائه گزاره‌های درست به مردم شده است. این موضوع از متن استعفای معاون سابق وزیر بهداشت هم مشخص است؛ آنجا که او خطاب به وزیر بهداشت یکی از دلایل استعفایش را «ادعا‌های بی اساس جناب عالی [سعید نمکی]و سازمان غذا و دارو در خصوص موثر بودن دارو‌های گیاهی» دانسته که به اعتقاد ملک زاده «بدون هیچ مبنای علمی و پژوهشی و مطالعات بالینی کافی صورت گرفته» است. ملک زاده در همان متن استعفایش با صراحت بیشتری از «دفاع و اقدام» وزیر بهداشت از «ادغام طب سنتی در نظام شبکه بهداشت و درمان کشور که می‌تواند شبکه بهداشت و درمان ایران را ناپایدار و در دراز مدت تضعیف کرده و مردم را از حقوق خود در بهره مندی از درمان‌های پیشرفته پزشکی مدرن محروم سازد» نیز انتقاد کرده است.

اصولگرایان، تمام قد پشت نمکی

سعید نمکی از ابتدای شیوع کرونا تاکنون اظهارات متعددی داشته که همگی به مذاق اصولگرایان شیرین آمده. مثلا سخنان او علیه نحوه مدیریت کرونا در آمریکا و کشور‌های اروپایی با ادبیاتی که معمولا اصولگرایان از آن استفاده می‌کنند بار‌ها آن‌ها را سر ذوق آورده بود. در یکی از این اظهار نظرها، نمکی روز ۴ اردیبهشت در واکنش به اظهارات وزیر بهداشت آمریکا برای کمک به ایران نوشت: «حاضریم به مردم گرفتار آمریکا برای نجات از درماندگی دولتشان برای برون رفت از شرایط سهمگین کنونی کمک کنیم.»

دیگر اظهارات نمکی درمورد اینکه توانی بیشتر از «التماس» ندارد و یا اظهارات او درباره عدم تحقق بودجه موعود برای مبارزه با کرونا که قرار بود از صندوق توسعه ملی به این کار اختصاص یابد، نیز همگی خریداران زیادی در میان اصولگرایان داشت؛ چرا که آن‌ها این اظهارنظر‌ها را عمدتا علیه حسن روحانی و دولت او تعبیر کرده و از آن به عنوان نمونه‌هایی از عملکرد ضعیف دولت یاد می‌کردند.

همه این موارد سمپاتی قابل توجهی میان اصولگرایان و نمکی ایجاد کرده و حالا که او در معرض انتقاد‌های تند و بی سابقه قرار دارد و حتی به عنوان از او به عنوان عامل اصلی وضعیت بحرانی کرونا یاد شده و توقع پاسخگویی می‌رود، اصولگرایان به کمک او شتافته اند. مهمترین راهکار آن‌ها هم گویا فعلا حمله به معاون مستعفی وزیر است تا با تخریب او، به ارتقاء جایگاه وزیر کمک کنند. در یکی از این نمونه‌ها حتی مجلس اصولگرا نیز وارد ماجرا شده. علی خضریان نماینده مجلس در این خصوص نوشته: «از جناب رضا ملک زاده معاون مستعفی تحقیقات وزارت بهداشت شکایات متعددی پیرامون مانع‌تراشی برای طب ایرانی-اسلامی، آزمایش دارویی نامتعارف کرونا، ارایه اطلاعات به بیگانگان، تحدید جمعیت و استفاده از رانت برای شرکت دارویی وی در کمیسیون اصل نود واصل شده که طبق قانون همچنان مفتوح است.»

از طرف دیگر فعالان اصولگرا در فضای مجازی معتقدند معاون مستعفی، مدافع نظریه “ایمنی گله ای” بود که مدتی همین ایده را به روحانی هم القا کرد»؛ جالب اینجاست که حتی خود نمکی هم در این ماجرا اصولگرایان را تنها نگذاشته و در متن انتصاب سرپرست معاونت تحقیقات وزارت بهداشت به رضا ملک زاده هم تاخته و «ترویج اندیشه ایمنی دسته جمعی» را «از تراوشات» او دانسته است.

آنچه در این ماجرا تاکنون مشخص شده این است که سعید نمکی، وزیر بهداشت با وجود بحرانی شدن شرایط کرونا در کشور و جا به جا شدن چند باره رکورد ابتلا و مرگ در دو ماه اخیر، حالا نه تنها از پاسخگویی معاف شده بلکه حمایت تمام قد اصولگرایان را نیز پشت خود احساس می کند؛ اصولگرایانی که ضمن دفاع از عملکرد نمکی، اطمینان دارند با اتفاقی مانند انتخابات مجلس یازدهم، تا چند ماه دیگر پاستور را نیز تمام و کمال فتح خواهند کرد.