یک کارشناس روابط بین‌الملل به خبرآنلاین گفت: عربستان به عنوان یک بازیگر مهم منطقه حتماً نگرانی‌هایی دارد و از طرف دیگر نیز ایده ها و برنامه هایی برای آینده شرایط منطقه‌ای دارد که طبیعتاً این ایده ها و برنامه ها بدون تعامل با ایران و بدون اینکه مشخص شود ایران چه سیاست‌هایی را در منطقه در پیش خواهد گرفت و بدون مشخص شدن نتایج مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا چندان برای عربستانی‌ها قابل دسترس نخواهد بود.
جواد مرشدی: دور دوم مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا در حالی برگزار شد که پیش از آن هیاتی از عربستان سعودی به ریاست خالد بن سلمان وزیر دفاع به ایران سفرکرد و با رهبر معظم انقلاب دیدار داشت. با توجه به زمان این سفر و تقارن آن با نزدیکی مذاکرات برخی گمانه زنی‌ها بر این بود که شاید این هیات بلندپایه حامل پیامی از سوی طرف آمریکایی برای ایران بوده است.
از سوی دیگر عباس عراقچی وزیر خارجه کشورمان نیز دو روز قبل از دور دوم مذاکرات به روسیه رفت و ضمن ابلاغ پیام رهبر انقلاب به پوتین با همتای روس خود دیدار و گفتگو کرد.
سفری که برخی آن را به دلیل همان پیمان راهبردی در راستای سفر لاوروف به تهران پس از گفتگوهای مسکو و واشنگتن در ارتباط با موضوع اوکراین و در جریان قرار دادن ایران می دانند و بنا را بر در جریان قرار دادن روس ها از گفتگوهای دور اول مذاکرات بر می شمارند.
از سوی دیگر بنظر می رسد بواسطه بی اعتمادی جمهوری اسلامی به آمریکا ایران علاقه‌مند است روسیه را در یک سطحی درگیر این مذاکرات کند تا اگر توافقی صورت گرفت در صورت لزوم روسیه بتواند در شورای امنیت با توجه به داشتن حق وتو تضمین کننده تعهدات آمریکا باشد.
خبرگزاری"خبرآنلاین"در گفتگو با محمود شوری کارشناس سیاست بین الملل تقارن این دو سفر با دور دوم مذاکرات را مورد برسی قرار داده است که در ادامه می‌خوانیم:
ما بر روی لبه باریکی از شرایط جنگی حرکت میکنیم
*** تقارن سفر هیات سعودی به ایران و ارائه پیام به رهبر انقلاب با مذاکرات را چگونه می بینید و آیا این هیات پیامی از طرف آمریکا برای جمهوری اسلامی آورده است؟
با آمدن آقای ترامپ جهان و به طور مضاعف منطقه خاورمیانه در یک وضعیت عدم قطعیتی قرار گرفت که این وضعیت هم یک ویژگی دوگانه و به نوعی پارادوکسیکالی دارد و از یک طرف هم امیدهایی برای گفتگو و حل وفصل برخی از مهمترین مسائل جهانی مثل بحران اوکراین و موضوع مسئله هسته‌ای ایران ایجاد کرده است . به عبارتی هم امیدهایی ایجاد کرده و هم اینکه به طرز عجیبی که گفته شد (به شکل پارادوکسیکالی )با این وضعیت ما بر روی لبه باریکی از شرایط جنگی حرکت میکنیم و این که هر لحظه امکان دارد شرایط در منطقه دچار تغییر و تحولات شود. این موضوع کاملا برای تمامی بازیگران موثر چه در سطح منطقه ای و چه در سطح بین المللی ابهام ایجاد کرده و همه بازیگران در آن تلاش می‌کنند با تعاملات دیپلماتیکی که انجام میدهند این عدم قطعیت‌ها و ابهام‌ها را کمتر کنند .
عربستان به دنبال ایده‌های خود در منطقه است که بدون توافق ایران و آمریکا شدنی نیست
طبیعتا سفر وزیر دفاع عربستان به ایران هم از این منظر قابل تحلیل و ارزیابی ست و اینکه به هر حال عربستان به عنوان یک بازیگر مهم منطقه حتماً نگرانی‌هایی دارد و از طرف دیگر نیز ایده‌ها و برنامه‌هایی برای آینده شرایط منطقه‌ای دارد که طبیعتاً این ایده ها و برنامه‌ها بدون تعامل با ایران و بدون اینکه مشخص شود ایران چه سیاست‌هایی را در منطقه در پیش خواهد گرفت و بدون مشخص شدن نتایج مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا چندان برای عربستانی‌ها قابل دسترس نخواهد بود.
عربستان، در تلاش است که برداشت‌های خودشان از تحولات منطقه‌ای را با ایران در میان بگذارند تا از درگیری مجدد جلوگیری کنند
به همین دلیل تصور می کنم حداقل یکی از مهمترین موضوعاتی که موجب شده در آستانه این مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، وزیر دفاع عربستان به ایران بیاید این است که آنها دارند تلاش می‌کنند آن نوع نگاه و برداشت‌های خودشان از تحولات منطقه‌ای را با ایران در میان بگذارند و دوم اینکه رویکرد ایران را بفهمند و سعی کنند از طریق این تعاملات خوب هم تاثیرگذاری بر شرایط آینده منطقه داشته باشند و اجازه ندهند شرایط منطقه به سمت و سویی سیر کند که منطقه مجددا وارد یک درگیری تازه شود.
به هر حال با تحولاتی که در یک سال نیم اخیر داشتیم حتماً برای عربستان خیلی مهم هست که شرایط دوباره به سمت تشدید درگیری‌های نظامی سوق پیدا نکند.اینها دلایلی است که باعث شده وزیر دفاع عربستان به ایران سفر کند .این سفر مهم و تاریخی می تواند یک سفر تاثیر گذار در شرایط منطقه‌ای باشد.
سفر عراقچی به روسیه یک سفر معمولی نبود؛پیام مقام معظم رهبری به پوتین تسلیم شد
*** ارتباط سفرآقای عراقچی به روسیه و دیدار با پوتین را در آستانه مذاکرات ایران و آمریکا چکونه ارزیابی می کنید؟
سفر آقای عراقچی در آستانه دومین دور گفتگوهای غیر مستقیم ایران و آمریکا دلایل مختلفی داشت، این سفر یک سفر معمولی از نوع سفرهایی که وزرای خارجه ایران به روسیه داشتند نبوده چون به هر حال ما می‌دانیم که پیام مقام معظم رهبری را هم به آقای پوتین تسلیم کردند و گفتگوهای مفصلی هم با آقای پوتین و آقای لاوروف وزیر خارجه روسیه داشتند که جمیع اینها بیانگر این است که سطح این سفر فراتر از سطح سفرهای معمول وزیر خارجه ایران به روسیه بوده است.
دلیل اول این مسئله این است که ما با آن توافق‌نامه‌ای که بین ایران و روسیه امضا شده با روس ها به نوعی وارد یک شراکت راهبردی می شویم و عملاً ایران و روسیه در آن تلاش می‌کنند که در سطح بین المللی میزان همکاری و نزدیکی را بین خودشان اعلام کنند و از این جهت این برای ایران بسیار حائز اهمیت است که هم آخرین دیدگاه ها و برداشت های خودش را از شرایط با روس ها در میان بگذارد و نظر روس ها را در این زمینه بداند و هم اینکه از ظرفیت روسیه به عنوان یک عضو شورای امنیت و مهم‌تر از آن به عنوان عضوی از برجام استفاده کند تا بتواند در گفتگوهای آتی که با آمریکایی‌ها و اروپایی ها داریم دنبال میکنیم، بتواند وزنه خود را تقویت کند.
به صلاح نیست با تصور اینکه ممکن است روسیه در مواقعی نقش منفی ایفا کند ما خودمان را از ظرفیت روس ها محروم کنیم
***آیا روسیه برای به ثمر رسیدن مذاکرات تلاشی خواهد کرد؟ از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند روسیه نمی‌خواهد قبل از تفاهم با غرب بر سر اوکراین، توافقی بین ایران و آمریکا حاصل شود.ارزیابی تان در این موارد را بفرمایید؟
تردیدی نیست که به هر حال روسیه در مذاکرات هسته ای ایران و غرب نقش متفاوتی را ایفا کرده ،اگرچه روسیه هیچ وقت جزو مدعیان برچیده شدن توانمندی هسته‌ای ایران نبوده و هیچ وقت با توانمندی هسته‌ای ایران مخالفتی نکرده و بعضاً حمایت‌های موثری هم از برنامه هسته‌ای ایران داشته ولی به هر حال روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی منافعی دارد که ممکن است در مقاطعی این منافع با منافع ایران هماهنگ نبوده یا به هر حال مورد انتقاد جمهوری اسلامی ایران هم بوده ولی به هر حال این به این معنا نیست که باید ظرفیت روسیه را در این تعاملات نادیده گرفت .
به صلاح نیست با تصور اینکه ممکن است روسیه در مواقعی نقش منفی ایفا کند ما خودمان را از ظرفیت روس ها محروم کنیم و به نوعی دست خودمان را در این موازنه استراتژیکی که شکل گرفته خالی تر بکنیم و اجازه دهیم که روسیه هم در سمت قدرت های غربی قرار گیرد. برای ایران همیشه حائز اهمیت بوده که با روس‌ها این تبادل نظر را داشته باشد ودیدگاه‌های خودش را با روس ها نزدیک کند و در حوزه هایی که منافع مشترک وجود دارد یک بازی مشترک هم شکل بگیرد که این می تواند به افزایش ظرفیت های ایران در گفتگوهای هسته‌ای کمک کند.
باید برای پساترامپ بر روی تعاملات خودمان با کشورهایی مثل روسیه و چین سرمایه گذاری بکنیم
***آقای عراقچی در نشست خبری گفت توافقنامه جامع با روسیه به همه دنیا نشان می‌دهد که ما به سمت روابط درازمدت حرکت میکنیم و هیچگاه این میزان استحکام در روابط ایران و روسیه وجود نداشته است.
نکته حائز اهمیت این است که در این سفر پیام مقام معظم رهبری به پوتین در تسلیم میشود و سطح گفتگوها از وزیر خارجه بالاتر می رود .به هر حال ایران میخواهد این پیام را بدهد که به همکاری خود با روسیه بیشتر امیدوار است و بیشتر روی این همکاری سرمایه‌گذاری کرده است چون از دید ایران آمریکا و اروپایی ها در مذاکرات چیز زیادی به ایران نخواهند داد و عملا برای جهان آینده و نظم جهانی که پس از ترامپ حتماً ویژگی‌های خیلی متفاوتی با گذشته خواهد داشت ما باید بر روی تعاملات خودمان با کشورهایی مثل روسیه و چین سرمایه گذاری بکنیم .
ما انتظار نداریم که روسیه امنیت ما را تضمین کند و هیچ وقت هم به دنبال این موضوع نبودیم
*** در عین حال افکار عمومی روسیه را کشوری می دانند که در خیلی از موارد موضعی بر خلاف ایران گرفته و کاسبکارانه عمل کرده است. این اعتماد را چگونه توجیه می کنید؟
بحث اعتماد در ایران به درستی طرح نمی شود ،واقعیت این است که بحث اعتماد به روسیه نیست ما انتظار نداریم که روسیه امنیت ما را تضمین کند و هیچ وقت هم به دنبال این موضوع نبودیم ما فقط به دنبال این هستیم که از ظرفیت روسیه برای تضعیف نظمی که آمریکا به دنبال آن بوده و در این سال‌های پس از جنگ سرد تلاش کردند به نوعی تحمیل کنند مقابله کنیم وتمامی تعاملات ما با روسیه در این چهارچوب صورت گرفته است. ما از روسیه انتظار تضمین امنیت خودمان را نداشته ایم ودر تعاملات نشان داده شده که ایران تلاش کرده در صنعت دفاعی خود به نوعی به خودکفایی برسد و به هیچ وجه در استراتژی دفاعی خودحمایت قدرت های بیرونی را مد نظر قرار نداده است.روسیه یک قدرتی است که از توانمندی برخورداراست و همانطور که گفته شد عضوی از شورای امنیت و یک قدرت بزرگ است که با ما در این موضوع که این نظم آمریکا محور نمیتواند آینده عادلانه‌ای را برای جهان رقم بزند شریک است و ما نیز سعی میکنیم در این چارچوب با آنها تعامل کنیم .
ایران تلاش میکندتا فقط از ظرفیت های روسیه استفاده کند
***با توجه به سبقه اعتماد به روسیه در عراق ،یوگسلاوی و سوریه آیا ما نیز باید به روس ها اعتماد کنیم و روی آنها حساب باز کنیم؟
نه ما انتظار تضمین امنیت از طرف روسیه را داریم نه اینکه روسیه می تواند حداقل کمک قابل توجهی به روند توسعه اقتصادی ما داشته باشد. ایران تلاش میکند تا فقط از ظرفیت های روسیه استفاده کند ،همانطور که گفته شد مهمترین دلیل همکاری ایران و روسیه تضعیف روندی است که آمریکا برای تغییر نظم جهانی به دنبال آن بود است و بنابراین مقایسه کردن ایران با کشورهایی مثل سوریه یا یوگسلاوی خیلی مقایسه درستی نیست چون دولت بشار اسد در سوریه امنیت خودش را به نوعی به دست روس ها سپرده بود یا به هر حال در یوگسلاوی هم به نوعی دیگر و شوروی سابق تضمین کننده امنیت آن کشور بود در حالی که ما هیچ وقت به روسیه به این شکل نگاه نکردیم و فکر می‌کنم که هیچگاه چنین انتظاری از روس‌ها نداشته باشیم.
نظرات کاربران :
ارسال یک پاسخ
