باید این نکته را در نظر گرفت که بازتعریف روابط آمریکا با چین از سوی آقای بایدن کار ساده‌ای نیست. این روابط و رقابت یک تنش ساختاری بین قدرت جدید و قدیمی است. هرچند که در موضوعاتی مانند برجام، آمریکا و چین نظراتی نزدیک به هم دارند.

یک کارشناس مسائل چین اعتقاد دارد که برخلاف برخی تصورات، بهبود روابط ایران با چین یا آمریکا تناقضی با هم نداشته و در عین حال تقویت یکی، زمینه بهبود دیگری را می‌تواند فراهم کند.

محسن شریعتی‌نیا در گفت‌وگو با «انتخاب» و در پاسخ به این پرسش که تصمیم دولت بایدن برای بررسی روابط با چین و احتمال تجدید نظر نسبت به این مساله چه تاثیری بر نگرش پکن نسبت به تهران خواهد داشت، گفت: هنوز برای تحلیل و پیش بینی این موضوع خیلی زود است و نمی‌توان نظر دقیقی درباره آن مطرح کرد. این مساله همچنان در مراحل ابتدایی قرار دارد و باید منتظر ماند و دید که آمریکا و چین چه رویکردی نسبت به هم اتخاذ خواهند کرده و آمریکا تصمیم به چه بازتعریفی درباره این مساله خواهد داشت.

محسن شریعتی نیا، چین، ایران و بایدنن

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی همچنین در پاسخ به این پرسش فکر می‌کنید تضعیف یا تقویت روابط بین آمریکا و چین چه تاثیری بر روابط این دو کشور در قبال ایران خواهد داشت، تصریح کرد: قطعا تاثیرگذار خواهد بود ولی باید این نکته را در نظر گرفت که بازتعریف روابط آمریکا با چین از سوی آقای بایدن کار ساده‌ای نیست. این روابط و رقابت یک تنش ساختاری بین قدرت جدید و قدیمی است. هرچند که در موضوعاتی مانند برجام، آمریکا و چین نظراتی نزدیک به هم دارند.

این کارشناس مسائل چین، افزود: اگر آمریکا به برجام برگردد، قطعا این مساله روی روابط بین ایران و چین تاثیر مثبتی خواهد داشت. چراکه احیای برجام باعث می‌شود که قرارداد معوقه میلیارد دلاری ایران با چین که با توجه به برجام امضا شده بود، اجرایی و عملیاتی شود. این یک تصور غلطی است که برخی تصور می‌کنند که اگر ایران به آمریکا نزدیک شود، چین را از دست می‌دهد یا بالعکس.

وی ادامه داد: اتفاقا اگر ایران روابط خودش را با آمریکا بهبود ببخشد و بتواند در مسیر احیای برجام موفق باشد، قطعا روابط بهتری هم با چین خواهد داشت و می‌تواند این رابطه را توسعه بدهد. تجربه نشان داده است که هرچقدر ایران روابط کم تنش‌تر و بهتری با جهان غرب داشته، توانسته است که به موازات آن روابط بهتری با آسیا و شرق داشته باشد.

شریعتی نیا در پاسخ به این پرسش که آیا بازگشت آمریکا به برجام، تاثیری بر سرنوشت قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین خواهد داشت، گفت: آن قرارداد هنوز به تایید نهایی چینی‌ها نرسیده است ولی اگر آمریکا به برجام برگردد، راه برای تقویت ارتباط چین با ایران تسهیل خواهد شد و قطعا چینی‌ها زودتر از بقیه راهی ایران خواهند شد. چین مراودات زیادی با ایران داشته که با احیای برجام می‌تواند سقف این مراودات را افزایش بدهد. چین سابق بر این ۷۰۰ هزار بشکه نفت از ایران خریداری می‌کرد. چین مشتری قریب به ۳۰ درصد از صادرات ایران است و در عین حال حجم بالایی از واردات ایران را به خود اختصاص داده است.

وی افزود: بنابراین بازگشت آمریکا به برجام هم به نفع ایران هم به نفع چین خواهد بود. کمااینکه دو کشور یک قرارداد معوقه حدودا ۲۰ میلیارد دلاری دارند. من اعتقاد دارم که نباید مساله چین را جناحی و سیاسی کرد. سیاست خارجه نباید جناحی شود. هرگاه ما سیاست خارجه را شرقی یا غربی کردیم هم از روابط غرب و هم از روابط با شرق عقب ماندیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این پرسش که برخی اعتقاد دارند چون ایران تامین کننده منابع انرژی چین است، آمریکا تمایل دارد که ایران را از چین دور نگه دارد، گفت: این تصور اشتباهی است. چراکه ایران تنها ۳ درصد از انرژی چین را تامین می‌کند و از کل انرژی مورد نیاز چین قریب به ۲۰ درصد آن از مشتقات نفتی بوده و مابقی آن از ذغال سنگ است که بیش از ۵۰ درصد از آن در داخل خود چین تامین می‌شود. نکته دیگر آنکه اساسا چنین دیدگاه باعث می‌شود که ایران به زمین بازی قدرت های بزرگ بدل شود و ما نباید اجازه چنین اتفاقی را بدهیم.