گروه بین الملل – رجانیوز: «لوران فابیوس» وزیر خارجه سابق فرانسه  در گزارشی مفصل به تشریح پشت‌پرده مذاکرات هسته‌ای با ایران پرداخت.

به گزارش رجانیوز، فابیوس  در این گزارش ۲۶ صفحه‌ای که در فصلنامه واشنگتن به چاپ رسیده، از زمان مذاکرات در دوران «سعید جلیلی» دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی آغاز کرده و تا زمان حصول برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) پیش رفته است.

فابیوس ابتدا به یادآوری روند مذاکرات در دوران آقای جلیلی پرداخته و نوشته است در حالی که ۱+۵ به دنبال توقف غنی‌سازی ۲۰درصدی، خروج اورانیوم غنی‌شده از ایران و تعطیلی سایت غنی‌سازی فردو بود، طرف ایرانی از پاسخ به این خواسته‌ها سر باز می‌زد. به گفته فابیوس، ایران روز ۲۴ جولای ۲۰۱۲ در نشستی در استانبول میان «هلگا اشمید» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «علی باقری» معاون وقت آقای جلیلی، طرحی را ارائه کرده که بر اساس آن غنی‌سازی ۲۰ درصدی ایران در قالب روندی ۹ مرحله‌ای و به صورت تدریجی به حالت تعلیق درآمده و در مقابل باید تمام تحریم‌های یک و چند جانبه علیه تهران برداشته می‌شد.

به گفته وی، در اواخر سال ۲۰۱۲، انگلستان طرحی را پیشنهاد کرد که بر اساس آن غنی‌سازی در ایران ادامه یافته و امتیازاتی در زمینه تحریم‌های نفتی به تهران اعطا می‌شد. آلمان که از مدت‌ها قبل از پذیرش حق غنی‌سازی حمایت می‌کرده، از این طرح استقبال کرده، اما آمریکا رغبتی به این طرح نشان نداده و این طرح عملا عقیم مانده است. وزیر خارجه سابق فرانسه نوشته است که بعدا در مذاکراتی که در آلماتی برگزار شد هم، هرچند طرفین مذاکراتی واقعی داشتند، اما به این نتیجه رسیدند که مواضعشان اختلاف زیادی دارد و نمی‌توان برای دور بعدی نشست برنامه‌ریزی کرد.

وزیر خارجه سابق فرانسه تاکید کرد: [روحانی] بلافاصله پس از انتخاب [به عنوان رئیس‌جمهور ایران]، «محمد جواد ظریف» را که فردی آشنا به ایالات متحده و اروپا بود به عنوان وزیر خارجه منصوب کرد و ظریف هم در اولین نشست تلاش کرد تا با پاک کردن ذهنیت پیشین در مورد رویه ایران در مذاکرات، «رویکرد جدید» گفت‌وگوها را برای ۱+۵ تشریح کند. ایده اصلی این بود که طرفین ظرف نهایتا یک سال در مورد غنی‌سازی به توافق رسیده و تمام تحریم‌ها هم رفع شوند.

فابیوس سپس تا نوامبر ۲۰۱۳ پیش رفته، زمانی که به گفته او آمریکایی‌ها که تا پیش از آن با کارشناسان درجه دومشان در مذاکرات کارشناسی حضور داشتند، ناگهان سندی کاملا متفاوت را بین اعضای ۱+۵ توزیع کردند که در آن خط سیری برای مذاکرات ترسیم شده بود که مولفه‌های پیشنهاد ظریف از جمله فاز نخست، فاز نهایی و اهداف مشترک را داشت. فابیوس می‌گوید افشای وجود یک کانال مخفی مذاکرات دوجانبه میان تهران و واشنگتن به بروز درگیری لفظی شدیدی میان نماینده آمریکا و فرانسه منجر شد، اما نهایتا همین سند مبنای مذاکرات قرار گرفت. به گفته او، پاریس این سند را ناقص می‌دید و معتقد بود که چندین کمبود در آن وجود دارد و باید اصلاح شود.

آنطور که وی نوشته، این تغییر ناگهانی سند، با واکنش تند ظریف مواجه شده و او حتی تهدید کرده که ممکن است ایران به کلی از مذاکرات خارج شود. با این وجود طرفین نهایتا موافقت کرده‌اند که مذاکرات کارشناسی برگزار و این اصلاحات بررسی شوند. فرانسه هم همان زمان به آمریکا هشدار داده است که نباید مذاکره مخفی با ایران را تکرار کند.

نهایتا جلسه وزیران خارجه روز ۲۲ نوامبر برگزار شد و به گفته فابیوس آقای ظریف پس از سه روز مقاومت، درخواست‌های جدید طرف مقابل را پذیرفت و در عوض «جان کری» وزیر خارجه آمریکا هم پیشنهاد آزادسازی بخشی از دارایی‌های ایران را مطرح کرد. این رقم در ابتدا ۳/۶ میلیارد دلار بوده، اما نهایتا طرفین روز رقم ۴/۲ میلیارد دلار توافق کرده و توافق موقت هسته‌ای، موسوم به برنامه اقدام مشترک، در بامداد روز ۲۴ نوامبر ۲۰۱۲ شکل گرفت.

وی با اشاره به اینکه در همان دوران ایران نسبت به اینکه رفع تحریم‌ها بر اساس برنامه اقدام به درستی اتفاق نیافتاده و تنها روی کاغذ مانده، مدعی شده است که سردرگمی بانک مرکزی و ناتوانی مقامات ایرانی در تصمیم‌گیری در مورد نحوه استفاده از این منابع دلیل اصلی بروز مشکل در جابجایی این مبالغ بود.

وزیر خارجه سابق فرانسه سپس به کشمکش‌های طرفین در طول مذاکرات و پیشنهادهای مختلفی که در مورد موضوعاتی چون اراک، فردو و ابعاد احتمالی نظامی مطرح شده، اشاره کرده و نوشته است که نهایتا در ماه می، آقای ظریف در نشستی در وین طرحی را به همه ارائه کرد، تحت عنوان «برنامه جامع اقدام مشترک». به ادعای فابیوس، وزیر خارجه ایران گفته است که در این مورد با معاونین خود هم مشورت نکرده است.

به گفته فابیوس، یکی از موارد اصلی اختلاف بین طرفین این بود که ایران اصرار داشت که تمام تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل باید برداشته شوند، اما ۱+۵ با این مسئله مخالف بود. وزیر خارجه سابق فرانسه می‌گوید آقای روحانی مستقیما این شرط را مطرح کرده بود، چراکه می‌دانست در صورت عدم تحقق این شرط، «محافظه‌کاران در تهران» توافق را نخواهند پذیرفت.

وی در بخش دیگری از گزارشش، به نحوه انتشار فکت‌شیت آمریکایی اشاره کرده و تلویحا تائید کرده که واشنگتن بر خلاف قولی که داده بود این سند را منتشر کرده است. وی نوشته است: «سند لوزان، به خودی خود سه نسخه با محتوایی متفاوت داشت، اما آن نسخه‌ای که در ساعت ۶:۴۵ صبح ثبت شده بود، رسمی به شمار می‌رفت. سندی که حاوی مفاد کلیدی تواق بود، علنی نشد، اما ۱+۵ و ایران تصمیم گرفتند که مشروط بر اینکه تناقضی در گفته‌های طرف‌های مذاکره پیش نیاید، می‌توان محتوای سند را علنی کرد.»

وزیر خارجه سابق فرانسه افزود: «این، اصل عدم تناقض‌گویی بود که کری خیلی به آن علاقه داشت… اما آمریکایی‌ها بلافاصله آن را نقض کرده و فکت شیتی را به کنگره ارائه کردند که دیدگاه ایالات متحده (در مورد توافق) را با قرائتی مثبت ارائه می‌کرد.»